Regelmatig komt Signum Interfocus ze tegen: medewerkers die door financiële zorgen overgaan tot fraude. Vaak betreft het diefstal van contant geld of bedrijfseigendommen die zij voor eigen gewin verkopen. Is dit gedrag te verklaren? En nog belangrijker: wat kunt u er tegen doen?
Ook uw organisatie kan te maken krijgen met een medewerker die na vele jaren ‘probleemloos’ dienstverband overgaat tot diefstal van geld of goederen. Hierbij is kennis over de ‘fraudedriehoek’ helpend: men moet druk of noodzaak ervaren (pressure), de gelegenheid zien en hebben (opportunity) en in staat zijn om het gedrag te rationaliseren (rationalization).
‘Ik kon niet anders’
De druk om te frauderen is vaak het gevolg van geldzorgen die men heeft, zo leert ook de ervaring van Signum Interfocus. Recent werd een van onze opdrachtgevers geconfronteerd met diefstal van kopermateriaal uit hun magazijn. Uit onderzoek van Signum Interfocus bleek één medewerker verantwoordelijk voor de diefstal. Ook bleek tijdens het confrontatiegesprek dat het kopermateriaal was verkocht. De opbrengsten waren voor eigen gewin aangewend. In dit geval speelden (problematische) schulden een rol, die de medewerker met fraude hoopte op te kunnen lossen. Ook gevoelens van onvrede of hebzucht zijn voorbeelden van ‘druk’.
Bij de tweede factor, gelegenheid, gaat het niet alleen om de daadwerkelijke mogelijkheid om te frauderen, maar ook om de inschatting van mensen dat ze kunnen frauderen zonder dat anderen het ontdekken. De medewerker in het voorbeeld reed ’s nachts naar het magazijn, als het terrein verlaten was. Hij had een sleutel van dit magazijn, wist waar het kopermateriaal lag en was steeds binnen enkele minuten weer van het terrein verdwenen. Deze medewerker had ingeschat te kunnen frauderen zonder ontdekt te worden. Frauderisico’s zijn door organisaties vaak onvoldoende geïnventariseerd en afgedekt, waardoor medewerkers vaak (langere tijd) ongestoord hun gang kunnen gaan.
Door hun gedrag te rationaliseren (“ik kan er zelf ook niets aan doen dat ik geldproblemen heb” of “ik werk hard genoeg en verdien wel een extraatje”; etc.), kunnen mensen de fraude voor henzelf vaak goedpraten. Regelmatig gaan deze mensen dan ook ‘gewetenloos’ een langere periode door met deze diefstallen. Ook als zij betrapt worden geven zij vaak als reden: “ik kon niet anders”. Ook in het voorbeeld. Er was geen geld meer om rekeningen te betalen of boodschappen te doen, zo werd verklaard. Men ervaart druk en frauderen is de enige uitweg die men dan nog ziet.
Voorkomen is beter dan genezen
Medewerkers die niet-integer gedrag vertonen, kunnen veel schade voor de organisatie veroorzaken. Naast financiële of immateriële schade, staat het imago van de organisatie of de branche en in het ergste geval de continuïteit van de onderneming op het spel. Het is voor organisaties niet alleen nuttig een inventarisatie te maken van frauderisico’s, bijvoorbeeld met behulp van een Integriteit Quick Scan, maar ook om te kijken naar de bekendheid van beleid onder medewerkers, hun houding- en andere gedragsaspecten. Goed voorbeeldgedrag is namelijk van groot belang: de kans dat men gaat frauderen neemt sterk toe wanneer men in contact komt met collega’s die dat ook doen. Dit kunt u inzichtelijk maken door middel van de Integriteit Cultuur Scan. Door het afnemen van deze ICS in uw organisatie en vervolgens het implementeren van de aanbevelingen, raakt men automatisch het proces van bewustwording aangaande integriteit. De organisatie wordt geconfronteerd met zijn zwakke punten, wat in nagenoeg alle gevallen leidt tot nieuwe inzichten en meestal tot nieuwe protocollen en werkwijzen. Overweeg daarnaast ook uw medewerkers te screenen, om bijvoorbeeld de financiële kwetsbaarheid van uw (nieuw aan te stellen) medewerkers inzichtelijk te krijgen.