Een intensievere screening
Eind vorig jaar heeft Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming, een wetsvoorstel ingediend ter wijziging van de wettelijke regels over de afgifte van een verklaring omtrent het gedrag (VOG). De nieuwe regels, die nu ter goedkeuring bij de Tweede Kamer liggen, zouden een intensievere screening mogelijk maken. Dit betekent onzes inziens echter niet dat de wetgever zomaar achterover kan leunen.
Wat is een VOG?
De VOG is een screeningsinstrument om de integriteit van een nieuw aan te nemen werknemer te beoordelen. Een groot deel van de werkgevers neemt een sollicitant enkel aan als hij of zij over een VOG beschikt. Bij bepaalde functies is het hebben van een VOG zelfs wettelijk verplicht. De sollicitant kan een VOG aanvragen via justis.nl.
De huidige VOG-screening
De afgifte van een VOG kan onder het geldend recht enkel worden afgewezen op grond van justitiële gegevens. Dit betekent dat een VOG-aanvraag enkel kan worden geweigerd wanneer uit de justitiële documentatie blijkt dat de aanvrager een strafbaar feit heeft begaan. Dit strafbaar feit moet in strijd zijn met het doel waarvoor de VOG is aangevraagd.
De voorgestelde VOG-screening
De bestaande VOG-screening is volgens minister Dekker onvoldoende. Het wetsvoorstel heeft daarom tot doel een intensievere screening mogelijk te maken. Hiertoe tracht het wetsvoorstel een nieuw type VOG te introduceren: de VOG politiegegevens. Deze VOG kan niet alleen worden geweigerd op basis van justitiële gegevens, maar ook – zoals de naam al doet vermoeden – op basis van politiegegevens. Dit betekent dat een VOG bijvoorbeeld ook kan worden geweigerd wanneer een persoon meermaals is aangehouden, maar dit niet tot een veroordeling heeft geleid. Bij de beoordeling van een dergelijke VOG-aanvraag wordt er – net als bij de reguliere VOG – gekeken naar het doel waarvoor de VOG wordt aangevraagd en naar de omstandigheden van het geval. Deze intensievere screening is echter niet van toepassing op alle functies: een VOG politiegegevens is enkel verplicht voor bepaalde, door de minister aan te wijzen, functies binnen het veiligheidsdomein.
Een gedegen onderzoek gaat verder dan een VOG
Eén ding is zeker: als dit wetsvoorstel wordt aangenomen, zou dit werkgevers een stuk meer houvast bieden. Signum Interfocus vindt het echter niet raadzaam om blindelings af te gaan op een VOG – of het nou om de reguliere VOG of om de VOG politiegegevens gaat.
- Een VOG wordt – zowel onder het huidige als onder het nieuwe systeem – enkel geweigerd wanneer er sprake is van justitiële gegevens of politiegegevens die in strijd zijn met het doel waarvoor de VOG is aangevraagd. Als de aanvrager een strafbaar feit heeft gepleegd dat niet in verband staat met de functie waarvoor hij of zij solliciteert, wordt de VOG dus toch afgegeven. Het is de vraag of dit wenselijk is.
- De VOG-procedure schiet tevens tekort wanneer de VOG-aanvrager een strafbaar feit heeft gepleegd waarvan geen melding of aangifte is gedaan bij de politie. Een VOG kan immers enkel worden geweigerd op grond van politie- of justitiële gegevens. Zo zal een diefstal of verduistering in dienstbetrekking waardoor de vorige werkgever geen aangifte bij de politie is gedaan gewoon leiden tot de afgifte van een VOG.
- Ten slotte dient te worden onderstreept dat als het wetsvoorstel wordt aangenomen, de intensievere VOG-procedure enkel van toepassing is een beperkt aantal functies zoals functies bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), het OM en aan bepaalde categorieën buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s). Voor de overige functies blijft de reguliere procedure van toepassing.
Hoewel de VOG-procedure zeker een behulpzaam instrument is om de integriteit van een sollicitant te toetsen, geeft dit instrument slechts een beperkt beeld. Om die reden wordt deze procedure ook wel een ‘schijnveiligheid’ genoemd. Het is dan ook raadzaam om de VOG-procedure aan te vullen met een pre-employment screening. Dit is een achtergrondonderzoek naar het (werk)verleden van de sollicitant waarbij wordt gekeken of de nieuw aan te stellen medewerker een waarheidsgetrouw beeld schetst van diens identiteit, genoten opleiding en werkervaring. Ook wordt onderzoek gedaan of de sollicitant in zijn/haar verleden mogelijk betrokken is geweest bij niet integer gedrag, zelfverrijking of dat er sprake is van belangenverstrengeling. Signum Interfocus helpt u graag bij het uitvoeren van een dergelijke screening.